Przeprowadzka na Cypr - o czym warto wiedzieć przed podjęciem decyzji

Przeprowadzka na Cypr wygląda pięknie w folderach - słońce, turkusowe morze, luźniejszy rytm życia i śródziemnomorskie wino na tarasie. Ale życie to nie pocztówka z wakacji. To codzienność, która może Cię zachwycić albo... zmęczyć szybciej niż oczkiwał_ś. W tym tekście sprobujemy poruszyć dylematy, z którymi warto się zmierzyć przed zmianą kraju i przeprowadzką na Cypr. Nie piszemy tego po to, by zniechęcić Cię do tego kroku, ale żeby w przybliżeniu opisać co Cię czeka i byś mógł_ ocenić własną gotowość do takiej zmiany.

1. Poznanie lokalnych realiów

Kiedy mówimy o "lokalnych realiach", nie myślimy tylko o pogodzie, języku czy ruchu lewostronnym. Chodzi o sposób życia, mentalność i rzeczy, które są oczywistością dla Cypryjczyków, a dla nas - niekoniecznie.

Klimat i kultura

Cypryjskie lato potrafi dać w kość. Upały w lipcu i sierpniu są tak intensywne, że czasem nawet o 22:00 nie chce się wychodzić z domu. Wilgotność daje w kość powodując że temperatury (zarówno te wysokie jak i niskie są odczuwane intensywniej). Klimatyzacja w mieszkaniu czy domu to nie jest luksus a podstawowe narzędzie przetrwania. W zimie gdy na dworze jest 15 stopni, w domach bez centralnego ogrzewania można zmarznąć bardziej niż w Polsce. Jeśli jesteś osobą która szuka ciepłej codzienności i słońca, możesz tu je znaleźć. Nie zawsze jednak będzie to to "ciepło" którego oczekiwał_ś.

Mentalność

Siga-siga, czyli powoli-powoli. Na początku irytowało nas to niemiłosiernie. Ostatnio serwis do klimy miał być o 09:30 - tutaj to oznacza przed 11:00 albo ... wcale. Z czasem się przyzwyczailiśmy i zaczęliśmy rozumieć, że ten spokój to nie lenistwo a po prostu inny system wartości. Oni nie pędzą. Nie dali sobie wmówić, że każda sytuacja to ta "ratująca życie" i nie dali się zwariować że szybciej znaczy więcej i lepiej. Życie cypryjczyków nie toczy się wokół listy zadań - oni po prostu żyją. I to dla jednych może brzmieć jak raj, a dla innych jak chaos i wieczna frustracja.

2. Formalności prawne i administracyjne

MEU1 i inne papierologie

Popularny Yellow Slip Pass (YSP), czyli oficjalna rejestracja pobytu obywatela UE na Cyprze, to właśnie formularz MEU1. I chociaż można to załatwić samodzielnie, my skorzystaliśmy z pomocy prawnika specjalizującego się w temacie pobytu na Cyprze. Kosztowało nas to około 100 EUR od osoby, ale dało gwarancję, że wszystko pójdzie sprawnie i bez błędów. Dzięki temu mieliśmy nasz Yellow Slip w ręku w ciągu 30 dni.

Jeśli chcesz działać na własną rękę - jak najbardziej możesz. Ale musisz przestawić się na cypryjski czas urzędowy, który rządzi się swoimi prawami. Na przykład, system może nie działać przez tydzień, bo... nie działa. I nikt się z tego nie tłumaczy. Z założenia - bez pomocy - może to potrwać nawet kilka miesięcy.

Jak wygląda procedura YSP?

1. Zbierasz komplet dokumentów:

   • paszport lub dowód tożsamości,

   • potwierdzenie zakwaterowania na minimum 12 miesięcy (np. umowa najmu + rachunek za media na Twoje nazwisko = potwierdzenie, że tam mieszkasz),

   • dowód posiadania środków finansowych (wyciągi z polskiego banku, zaświadczenie z US lub lokalna umowa o pracę),

   • ubezpieczenie zdrowotne (np. EKUZ lub lokalna polisa).

2. Dokumenty muszą być przetłumaczone na język grecki przez tłumacza przysięgłego akceptowanego na Cyprze lub opatrzone klauzulą apostille.

3. Składasz dokumenty - online lub osobiście (to zależy od regionu).

4. Czekasz na termin wizyty - ten może przyjść za tydzień albo za dwa miesiące.

5. Wizyta: urzędnik sprawdza dokumenty, zadaje kilka pytań (nic strasznego).

6. Po pozytywnej decyzji, po kilku dniach odbierasz żółty papier, który formalnie potwierdza Twoje prawo pobytu na Cyprze.

Praca i działalność

Nie zakładaj, że skoro jesteś z UE, wszystko Ci wolno i że pójdzie to jak z płatka. Faktycznie język angielski na każdym kroku i życzliwość ludzi mogą to ułatwić to założenie działalności wygląda inaczej niż w Polsce. Nie wszytko jest tak automatyczne i zinformatyzowane. Ponadto niektóre zawody (np. medyczne, prawnicze) wymagają lokalnych licencji. Zanim więc zdecydujesz się na życie i zarabianie tutaj warto mieć plan B (i oszczędności).

3. Finanse i koszty życia

Budżet - pamiętaj, że to nie wakacje

Ludzie często nas pytają: "Czy życie na Cyprze jest drogie?". Odpowiadamy: to zależy jak żyjesz. Jeśli codziennie chcesz jeść na mieście, wynajmować mieszkanie z widokiem na morze lub blisko plaży i robić zakupy w delikatesach - będzie drogo. Ale jeśli pójdziesz na lokalny rynek lub taniego marketu, zamieszkasz poza centrum i nauczysz się gotować jak Cypryjczycy, spokojnie się zmieścisz w sensownych pieniądzach. Dodatkowy koszt który warto brac pod uwagę to rachunki za wodę i prąd: wielu właścicieli wynajmując zastrzega, że są osobno płatnym kosztem. Prąd tu jest drogi, woda nie. Jeśli w mieszkaniu/domu masz starą klimę będziesz często korzystać i zimą (ogrzewanie) i latem (chłodzenie) więc warto to uwzględnić. Nasza rada? Policz, ile kosztuje Twoje obecne życie i dodaj 20–30%. To realistyczna kwota na start.

Bankowość

Konto w banku to osobna przygoda. Na przykład żeby otworzyć konto w Bank of Cyprus, potrzebowaliśmy: paszportu, dokumentu potwierdzającego adres, zaświadczenia o zatrudnieniu lub planie działalności i referencji bankowych. A potem... czekaliśmy. Tu się nie dzwoni, tu się "czeka na kontakt" a i tak nie ma gwarancji, że wszystko pójdzie jak z płatka.

4. Integracja i codzienność

Znajomi, ale nie tacy od razu

Cypryjczycy są otwarci ale jak każdy potrzebny jest czas by zbudować wartościowe relacje. Dużo zależy od Twojej osobowości i pierwsze tygodnie mogą być samotne, jeśli nie jesteś osobą, która sama zaczepia, proponuje kawę i pyta o drogę tylko po to, żeby pogadać. Warto też przed przeprowadzką zapisać się do grup na FB prowadzonych w miejscu docelowym - sporo jest grup dla Polaków ale tez w ogóle dla expatów (po angielsku).

Istniejące w SoMe grupy, meetupy, językowe kawiarenki, wydarzenia - warto z tego korzystać. I jak wszędzie głębsze relacje zbudują się z czasem. My po kilku latach mamy już bliskich znajomych, przyjaciół ale przez pierwsze pół roku znaliśmy więcej sprzedawców czy kelnerów niż ludzi, z którymi mogliśmy pogadać o czymś głębszym.

5. Najczęstsze błędy

"Jakoś to będzie"

Nie. Nie będzie jeśli się właściwie nie przygotujesz. Emigracja to nie impuls a projekt. I jak każdy projekt, wymaga przemyślenia i właściwego przygotowania.

Dokumenty, których może zabraknąć.

Nie da się podkreślić tego wystarczająco. Brak aktu urodzenia z apostille potrafi zablokować MEU1 na dwa miesiące. Jeśli masz dziecko, potrzebne będą również dokumenty dziecka potwierdzające jego edukację (potwierdzenie ze szkoły). I warto by dokumenty były przetłumaczone przez tłumacza przysięgłego akceptowanego na Cyprze. https://www.gov.cy/pio/en/sworn-translator/?town=&language=polish

Myślenie, że wszystko działa jak w Polsce

Nie działa. Nawet podłączenie internetu może zająć dwa tygodnie. A jak się zepsuje klimatyzacja w sierpniu, warto liczyć się z tym, że serwis przyjedzie... może za tydzień. W najlepszym razie.

Podsumowanie

Jesteśmy ogromnymi zwolennikami zbierania doświadczeń i przeprowadzek - w Polsce mamy ich na koncie już kilka plus tę cypryjską. Uważamy, że zmiana miejsca zamieszkania to jedno z najbardziej rozwijających doświadczeń życiowych. Ale tylko wtedy, gdy spodziewając się najlepszego, przygotujemy się na najgorsze. Cypr to piękne miejsce do życia, ale na pewno nie dla każdego. Dla tych, którzy lubią mieć wszystko na już, być może okaże się testem cierpliwości. Dla tych, którzy potrafią się zatrzymać, dostrzegać drobne rzeczy i nie panikować, gdy coś idzie nie po ich myśli, może być początkiem czegoś naprawdę ekscytującego!

I właśnie na takie życie — warto się przygotować.